کلنیک تخصصی اختلالات خواب کلنیک خواب ایران اسلیپ (دکتر صادق نیت)
پلی سومنوگرافی یا PSG متداول ترین تستی است که در مراکز اختلالات خواب انجام می شود. این تست برای تشخیص بسیاری از اختلالات خواب Gold Standard محسوب می شود که از جمله آنها می توان به سندرم آپنه خواب انسدادی، سندرم آپنه خواب مرکزی، PLMD و نارکولپسی اشاره کرد. یکی از عوارض و نشانه های مشترک این اختلالات، خواب آلودگی درطی روز می باشد. استفاده مستقیم PSG در تشخیص خواب آلودگی در طی روز به کاربرد آن در تست های MSLT و MWT بر می گردد که اختصاصاً به این جهت طراحی شده اند.
PSG یک تست چند پارامتری است که عملکرد تعدادی از ارگان ها و سیستم های بدن انسان را در خواب ضبط و ثبت می کند. EEG (نوار مغز)، EKG یا ECG (نوارقلب)، EMG (نوار عضله)، EOG (نوار چشم)، جریان هوای تنفسی، تلاش تنفسی، درصد اشباع اکسیژن خون از اجزای معمول یک PSG محسوب می شوند.
برای انجام تست PSG فرد باید یک شب را در آزمایشگاه خواب بخوابد. طول مدتی که فرد خواب است تعدادی الکترود (صفحات کوچک فلزی) و وسایل دیگر برای ضبط اطلاعات لازم به بیمار متصل می شود. علی رغم تغییر فضای خواب و اتصال تعداد زیادی الکترود و وسایل دیگر به بیماران، اکثر بیماران حتی بهتر از روزهای معمول در آزمایشگاه خواب، به خواب می روند. تنها تعداد اندکی از بیماران اظهار می کنند که نسبت به شرایط معمول خواب بدتری داشته اند.
در این تست نوار عضله از یکی از عضلات پا برای ثبت حرکات پاها و همچنین از یکی از عضلات چانه برای اندازه گیری تون عضلانی کلی بدن گرفته می شود.
از داده های PSG می توان اطلاعات زیادی بدست آورد که تعدادی از آنها شامل موارد زیر می باشند:
میزان تأخیر خواب
مدت زمانی که طول می کشد تا افراد به خواب روند در افراد سالم و بیماران مبتلایان به اختلالات خواب متفاوت است. در تست MSLT و MWT نیز میزان تاخیر خواب محاسبه می شود که بیانگر شدت خواب آلودگی افراد می باشد.
مراحل خواب
یک خواب طبیعی به ترتیب شامل مراحل ۱، ۲، ۳ و ۴ فاز Non-REM و فاز REM می باشد که ۶-۴ دفعه این سیکل در یک شب تکرار می شود. مدت این مراحل در افراد بیمار بسته به نوع بیماری آنها متفاوت می باشد.
کیفیت خواب
تعداد کل دقایقی که فرد در خواب بوده تقسیم بر کل زمانی که فرد در رختخواب به سر برده بیانگر کیفیت خواب است. این میزان در افراد طبیعی برابر ۹۰-۸۵ درصد است، در صورتی که افراد بیمار بسته به نوع بیماریشان کیفیت خواب به مراتب پایین تری دارند.
نامنظمی های تنفسی مانند آپنه و هایپوپنه
هایپوپنه به معنی کاهش جریان هوای تنفسی به میزان کمتر از ۸۰ درصد حد پایه و آپنه به معنی کاهش جریان هوای تنفسی به میزان کمتر از ۲۰ درصد حد پایه به مدت بیش از ۱۰ ثانیه می باشد. جمع آپنه و هایپوپنه در افراد طبیعی کمتر از ۵ است، ولی در افراد مبتلا به سندرم آپنه خواب گاهی تا ۶۰۰ عدد هم می رسد.
تعداد Arousal
Arousal به معنی بیداری کوتاه مدت در حد چند ثانیه است که فرد متوجه آن نمی شود. در arousal الگوی امواج مغزی ناگهان تغییر می کند و مشابه حالت بیداری می شود. Arousal در نتیجه موارد مختلفی از جمله حرکت پاها و ناراحتی های تنفسی ایجاد می شود. موارد زیاد arousal در خواب افراد می تواند نشانه ابتلای آنها به اختلالات خواب و یا خستگی و عدم خواب کافی آنها باشد.
ناهنجاری های ریتم قلبی، وضعیت بدن در طی خواب و الگوی حرکت پاها از دیگر مواردی است که از PSG بدست می آید.